De Oude Toren is een alleenstaande kerktoren in de tot de Noord-Brabantse gemeente Waalwijk behorende plaats Baardwijk. De toren is gelegen aan de Winterdijk 58, en is het restant van een eerdere kerk.

Oorsprong

De eerste schriftelijke bewijzen voor het bestaan van een parochie in Baardwijk (nu gemeente Waalwijk) dateren uit de 13de eeuw. In officiële overeenkomsten van 1242 en 1243 droeg de abdij van Sint-Truiden de financiële zorg voor het onderhoud van een priester en een kapel over aan de edelman Theodoricus (Dirk) Loeff van Berendonk. De graaf van Holland schonk rond het jaar 1000 aan de abdij van Sint-Truiden een hoeve in Aalburg. Deze stichtte op deze plaats een parochie van waaruit op verschillende plekken in de streek nieuwe parochies tot stand kwamen, onder andere in ‘’’Baardwijk’’’. In 1272 slaagde Theodoricus erin een parochiekerk op te richten. De bisschop van Luik verhief de Baardwijkse kapel op dat moment tot parochiekerk. Kort daarop zal waarschijnlijk de stenen kerk gebouwd zijn, waarvan nu de zogenaamde oude toren aan de Winterdijk nog overeind staat.

De parochie in Baardwijk werd in 1272 gesticht. Er was toen een kapel die verheven werd tot parochiekerk. Niet lang daarna moet er een stenen kerk zijn gebouwd.

De laatromaanse toren dateert van omstreeks 1300.

Deze toren werd in de 15e eeuw verhoogd met een klokkenverdieping en een ingesnoerde naaldspits. In diezelfde eeuw werd een gotisch schip gebouwd.

Baardwijk lag in het graafschap Holland en de gereformeerde religie werd er reeds in 1580 de officiële godsdienst. Zo werd in 1610 voor Baardwijk-Elshout een gereformeerde gemeente gesticht en een predikant aangesteld. De Middeleeuwse kerk van Baardwijk ging over in protestantse handen en bleef dat. Om dit verlies te compenseren stelde de heer van Baardwijk in 1637 zijn huiskapel ter beschikking van de pastoor.

In 1610 werd de kerk hervormd. Vanaf 1692 vervolgens ging het achterhuis van een boerderij als schuil- of schuurkerk fungeren. Onder andere uit een brief van het gemeentebestuur van Baardwijk aan de landdrost van Brabant uit 1808 blijkt dat de katholieken in Baardwijk op dat moment hoogstwaarschijnlijk geen actie ondernomen hebben, om de kerk aan de Winterdijk voor zich terug te winnen in het kader van de nieuwe grondwet voor de Bataafse Republiek, waarin stond dat kerken naar evenredigheid herverdeeld mochten worden. De R.K.-parochie bouwde later een eigen Waterstaatskerk.

Hoewel de katholieken het gebouw in 1809 terug hadden kunnen krijgen, is dat niet gebeurd. De kerk bleef hervormd tot 1911. Toen was het gebouw zo bouwvallig geworden dat het werd gesloopt en werd besloten een nieuwe kerk te bouwen (de Hervormde Kerk van Baardwijk). Alleen de toren bleef uiteindelijk behouden.

Waar het schip van de kerk zich bevond, werd het omringende kerkhof uitgebreid.

In 1924 werd de toren zorgvuldig gerestaureerd.